Gıda güvenliği kültürü kavramı, FSSC 22000/vers.5.1’de de ele alınan bir konu olarak karşımıza çıkıyor. FSSC 22000 bununla ilgili olarak Kasım 2020’de “Gıda Güvenliği Kültürü Kılavuzunu” yayınladı.
Kılavuzda ISO 22000:2018 Standardı maddelerine karşılık olarak gıda güvenliği kültürü kavramını nasıl ele alacağımız açıklanmış.
Gıda Güvenliği Kültürü ile ilgili olarak odaklanılması gereken ana konular şunlardır:
- İletişim
- Eğitim
- Çalışanlardan gelen geri bildirimler
- Gıda güvenliğiyle ilgili faaliyetlerde performans ölçümü
1.İletişim
ISO 22000:2018 Maddeleri: 4.1, 4.2, 5.1 d, 5.2.2-a & b, 5.3.1, 6.2.1, 6.3, 7.4.3, 9.3
- Gıda güvenliği yönetim sistemi, yasal şartlar ve müşteri gerekliliklerinin öneminin iletilmesi
- Gıda güvenliği politikasının iletilmesi
- Şirketin vizyonunun ve misyonunun iletilmesi ve tüm çalışanlar tarafından anlaşılması
- Sorumlulukların ve yetkilerin atanması ve iletilmesi
- Gıda güvenliği ekibinin, gıda güvenliği ile ilgili konular hakkında zamanında bilgilendirilmesi
- Gıda güvenliği hedeflerinin her proses için belirlenmesi ve iletilmesi
- Gıda güvenliği ile ilgili beklentilerin çalışanlara iletilmesi
- İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin tanımlanması
- Kuruluşun bağlamı ile alakalı iç ve dış hususların belirlenmesi
- Değişikliklerin planlanması, potansiyel sonuçlarının değerlendirilmesi, sorumluların atanması
2.Eğitim
ISO 22000:2018 Maddeleri: 7.2 b, 7.3
Gıda güvenliği ekibinin ve kilit personelin aldığı gıda güvenliği eğitimleri ve eğitim kayıtları
Örneğin:
- Gıda güvenliği ekip üyeleri HACCP eğitimi almış olmalı
- Kritik kontrol noktalarını ve operasyonel ön koşul programlarını izleyen personel KKN/O-OKP ile ilgili eğitim almış olmalı
Personelin aşağıdakilerle ilgili gıda güvenliği farkındalığı
- Gıda güvenliği politikası
- Kendi prosesleri ile ilgili gıda güvenliği hedefleri
- Kendi yaptıkları işin gıda güvenliğine olan etkisi
- Gıda güvenliğini korumaya yönelik bireysel katkıları
- Gıda güvenliği gerekliliklerine uymamanın yol açacağı sorunlar
Bu konularda farkındalığı artırmak için personele eğitimler verilmelidir.
3.Çalışanlardan gelen geri bildirimler
ISO 22000:2018 Maddeleri: 5.3.2, 5.3.3, 7.1.2, 7.3 c, 7.5.1 b
- Çalışanlar tarafından dile getirilen gıda güvenliği endişeleri ve bunun gıda güvenliği ekibi ve üst yönetim tarafından nasıl yönetildiği
- Gıda güvenliği ekip liderinin GGYS’nin etkililiği ve uygunluğu hakkında üst yönetime rapor vermesi
- Çalışanların da gıda güvenliği ile ilgili konularda söz hakkı olması -örneğin toplantılara dahil etmek
- Çalışanların gıda güvenliğini koruma yönündeki davranışlarının izlenmesi
4.Gıda güvenliğiyle ilgili faaliyetlerde performans ölçümü
ISO 22000:2018 Maddeleri: 6.1.1, 8.9.1, 9.1.2, 9.3.2, 10.2, 10.3
- Gıda güvenliği performansının ölçümü ve değerlendirilmesi -veri analizleri
- İzleme ve ölçmeden elde edilen verilerin analiz edilmesi -örneğin müşteri şikayetleri, uygun olmayan ürünler, spesifikasyon dışı sonuçlar, çevresel izleme programı sonuçları, swap analizi sonuçları, ürün ve hammadde analizi sonuçları, iç ve dış denetimler, saha denetimi sonuçları, tedarikçi performans değerlendirmeleri veri analizi vb.
- Risk ve fırsatların belirlenmesi ve alınan aksiyonların etkinliğinin gözden geçirilmesi
- Gıda güvenliği ile ilgili “ramak kala” raporlamalarının yapılması
Neler Yapabilirsiniz?
- Sürekli İyileştirme ekipleri kurmak
- Ekipleri gıda güvenliği ile ilgili konularda eğitmek
- Gıda güvenliği kültürünü ölçmeye yönelik anketler -her proses için spesifik ve detaylı
- Anketleri yıl içinde birkaç kere tekrarlamak ve böylece gelişimi izlemek
- Her proses için gıda güvenliği hedeflerini belirlemek ve sonuçları izlemek
- Düzenli toplantılar yapmak ve her seviyeden çalışanları toplantılara dahil etmek
- Çalışanların gıda güvenliği endişelerini bildirecekleri sistemler kurmak -örneğin telefon hattı, geri bildirim kutusu, vs.
- Gıda güvenliği ile ilgili konularda yapılan veri analizlerinin çalışanlara iletilmesi -örneğin ay içinde gelen yabancı madde şikayetlerinin üretim alanındaki panoya asılması
- İzleme ve ölçme verilerinin analiz edilip, kök nedenlerinin belirlenip, iyileştirme çalışmalarının yapılması -örneğin sürekli tekrar eden limit dışı swap analizi sonuçları temizliğin, el yıkamanın etkin olmadığını gösteriyorsa, temizlik metodu, personel farkındalığı ve yetkinliğini gözden geçirmek gibi.
Kaynak: