?Yabancı madde ayırma ekipmanları arasında metal dedektörler çok önemli bir yer kaplar.

⚙️Gıda üretim sürecinde herhangi bir nedenden dolayı oluşabilecek metal bulaşmasının belirlenmesi veya engellenmesi için üretim hatlarında metal dedektörlerin kullanılması kaçınılmazdır.

?Metal detektör kullanımındaki temel amaç kontamine olmuş ürünün tüketiciye ulaşmasını engellemek olmakla beraber aynı zamanda proses ekipmanlarını hasarlardan ve arızalardan korumaktır.

?Görseldeki tablodan da görebileceğiniz gibi Avrupa Gıda ve Yem İçin Hızlı Uyarı Sistemi’nin (RASFF) son verilerine göre 2019 ve 2020 yıllarında gıdalar içinde tespit edilen yabancı maddelerin 4 te 1 i metal parçasıdır.

?Bu sebeple metal dedektör seçimi, doğru noktaya yerleştirilmesi ve etkin çalışmasının sağlanması çok önemlidir.

Avrupa Gıda ve Yem İçin Hızlı Uyarı Sistemi’nin (RASFF) son 10 yıllık verilerine göre gıda ürünlerinde tespit edilen yabancı madde sayıları ve bu yabancı maddelerin içindeki metal dağılımları aşağıdaki gibidir:

Not: Bu veriler icomplai platform (yapay zeka destekli risk tahmin ve erken uyarı programı)’ndan alınmıştır. Bununla ilgili yazımı da okuyabilirsiniz.

Gıda üretimi prosesinde metal dedektör ihtiyacı neye göre belirlenir?

• Tehlike analizi ile hammadde ve proseslerden gelebilecek metal kontaminasyon riskleri değerlendirilir.
• Müşteri gerekliliği olabilir.
• Metal ile ilgili yıllardır hiç müşteri şikayeti almamış olmak, metal ayırıcı bir ekipmana olan ihtiyacı ortadan kaldırmak için tek başına yeterli bir kanıt değildir. Tüketiciler tarafından bildirilmemiş kontaminasyon vakaları olabilir.
• Proses hattında metal dedektör kullanılmadığı durumlarda, nedenlerini gerekçelendirmek için bir risk değerlendirmesi dokümante edilmelidir.

Metal dedektörün çalışma hassasiyetini etkileyen faktörler

• Metalin türü, şekli ve yönü
• Ürün karakteristikleri
• Ambalaj malzemesi
• Çevresel koşullar
• Metal dedektör aralık boyutu ve metalin aralık içindeki konumu
• Ürünün boyutu
• Proses hızı

Metal türleri

• Demir içeren (krom çeliği)
• Demir içermeyen (pirinç, bakır, alüminyum, kurşun)
• Çeşitli paslanmaz çelik türleri (manyetik ve manyetik olmayan)

Demir içeren metaller manyetiktir ve elektriksel iletkenliği iyidir, dedektörde kolayca algılanır.

Demir içermeyen metaller manyetik değildir ve elektriksel iletkenliği iyidir, kuru ürünler içinde dedektörde kolay algılanırken, yaş ürünler içinde algılanması daha zordur.

Paslanmaz çelikler genellikle manyetik değildir ve elektriksel iletkenliği kötüdür, dedektörde algılanması daha zordur.

Metalin şekli ve yönü

Küresel olmayan bir metal parçasının metal dedektör tarafından algılanması belirli bir yönde geçerken daha kolay olur.

Ürün karakteristikleri

Bazı ürünler elektriksel olarak iletkendir ve bu nedenle dedektörden geçerken metal gibi davranır. Ürünün kuru ya da nemli olması, pH, tuz oranı gibi faktörler dedektörün hassasiyetini etkiler. Kuru ürünler iletken ya da manyetik değildir, bu nedenle hassasiyeti etkilemez.

Ambalaj malzemesi

Bir ürünü paketlemek için kullanılan ambalaj malzemesi, malzemenin kendisi iletkense hassasiyeti etkileyebilir. Örneğin metalize film ambalaj içindeki ürünler.

Çevresel koşullar

Dedektör çevresindeki titreşim, gürültü, havanın nemi, hava akımı ve sıcaklık değişimi gibi faktörler hassasiyeti olumsuz etkiler.

Metal dedektör aralık boyutu ve metalin aralık içindeki konumu

Dedektörün hassasiyetini, dedektör tünelinin yüksekliği ve genişliği etkiler. Metal dedektör aralık boyutu küçükse daha hassastır. Dedektörün köşeleri, merkezine göre daha hassastır. Dedektör aralığının geometrik merkezine doğru hassasiyet azalır.

Proses Hızı

Bu, çoğu metal algılama sistemi için sınırlayıcı bir faktör değildir. Ancak, hattaki hız veya ürün verimindeki olası değişiklikleri hesaba katarak metal dedektörünün optimum performans seviyelerinde çalışmasını sağlamak önemlidir.

Kaynak: 

• https://www.storcan.com/uploads/products/documents/125-the-metal-detection-guide.pdf
• IFS Foreign Body Management Guide