Ulusal Gıda Suçları Birimi (National Food Crime Unit -NFCU) ve İskoç Gıda Suçları ve Olayları Birimi (Scottish Food Crime and Incidents Unit -SFCIU) tarafından hazırlanan “2020 Gıda Suçu Stratejik Değerlendirme Raporu”’na göre gelecekte gıda suçları ile ilgili bazı öngörüler şu şekildedir:
Gıda suçları, gıdada arz ve talep ilişkisi, uygun kontrollerin değiştirilip uygulanabileceğinden daha hızlı değiştiğinde artabilir. Siyasi, çevresel, toplumsal, teknolojik, yasal ve ekonomik ortamlardaki gelişmeler, gıda suçlarının ortaya çıkması için daha fazla fırsat sağlayabilir.
Mevcut ekonomik gerilemenin bazı tüketici ve iş davranışları üzerinde bir etkisi olması muhtemeldir. Diğer para kazanma fırsatları azaldıkça işletmeler için dolandırıcılık motivasyonu artacaktır. Tüketici açısından bakıldığında, gelir azaldığında gıda faturaları hane halkı gelirinin bir yüzdesi olarak daha önemli hale gelir. Bu durumlarda, haneler farklı tüketici tercihleri yapabilir. Bu faktörler, düşük kaliteli gıdanın düşük fiyatlarla satış için pazara girmesiyle ilgili gıda suçu biçimleri için daha büyük bir potansiyel kurban tabanına yol açabilir.
Tersine, küresel orta sınıfın yükselen satın alma gücü, arzı giderek geride bırakacak olan lüks gıdalara olan talebi artırıyor. Daha zor zamanlarda bile, korunan bir gıda adı veya değerli bir kökene sahip olanlar gibi birinci sınıf yiyecekler ve belki de bazı tercih edilen protein kaynakları (Çinli tüketicilerin gözünde domuz eti gibi), dolandırıcılık ticareti için çekici bir hedef haline gelebilir- özellikle üretim hacimlerinde sınırlamalar ortaya çıkarsa.
Sosyal medya kullanımının tüketici davranışları üzerinde etkisi ve giderek uluslararası hale gelen tüketici tercihlerinde hızlı ve yaygın değişiklikler olması
Sosyal medya aracılığıyla tüketicilere doğrudan satılan yiyecek ve içeceklerin pazardaki endişeleri artırması
Nüfus demografisinde gelecekteki değişikliklerin, gıda arzını ve talebini etkileyecek olması ve geleneksel olarak tüketilmeyen ürünlere izin verilmediğinde yasadışı tedarik yollarında bir artış beklenmesi.
Dark web kullanımındaki artışın, yasadışı ve zararlı gıda ve besin takviyelerinin satışını artırması
Gıda özgünlüğü testinde gelecekteki bilimsel gelişmelerin, çok çeşitli gıda türlerinde sahtekarlığı tespit etme kapasitesini artırması; çabuk ve etkili bir şekilde güvenilir ve geniş ölçekte uygulanabilmesi
Nüfus artışı ve iklim değişikliği ile gelecekte daha fazla yiyeceğe ihtiyacımız olacak, ancak mevcut yöntemleri kullanarak üretimi ve tedariki gittikçe zorlaşacak. Bu arz daralmasına paralel olarak gıda fiyatları artarsa, gıda suçu işlemeye yönelik teşvik artacaktır.
Türkiye’de durum nasıl?
4 Kasım 2020 tarihinde yayınlanan “Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun”’a göre taklit ve tağşiş yapan gıda ve yem işletmecilerine para cezası ve sektördeki faaliyetlerinden menedilmeye kadar ciddi cezalar getirilmiştir.
Bu elbette çok olumlu ve güzel bir gelişmedir ancak bu yönde denetimlerin daha da sıkılaştırılması ve belki de gelecek için yukarıdaki öngörülerin de dikkate alınması gereklidir.
Kaynak:
https://www.foodstandards.gov.scot/downloads/Food_Crime_Strategic_Assessment_2020.pdf
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/11/20201104.pdf