Bana en çok sorulan sorulardan biri “nasıl denetçi olabilirim?”. Eğer kariyerinize denetçi olarak devam etmek istiyorsanız bu yazı tam da size göre. Denetçi olabilmek uzun ve yorucu bir süreç gerektiriyor ama imkansız değil tabi ki de.

Denetçi olmak için öncelikle tüm bu süreci üstlenecek bir sertifikasyon kuruluşu ile iletişime geçmeniz gerekmektedir. Baş denetçi eğitimi almış olmak, denetçi olma yolundaki adımların sadece başlangıcıdır.

Daha önce hiç denetim yapmamış, denetçi olacak adayların aşağıdaki kriterlere uygun olması gerekmektedir:

İş Tecrübesi:

• Gıda üretimi, perakende mağazacılık, denetim veya eşdeğer alanlarda kalite güvence veya gıda güvenliği ile ilgili görevlerde en az 2 yıllık tam zamanlı çalışmayı kapsayan gıda sektörü veya ilgili sektörde iş tecrübesi

Öğrenim Durumu:

• Gıda veya biyoloji bilimi (bioscience) ile ilgili lisans derecesi veya en azından gıda veya biyoloji bilimi (bioscience) ile ilgili yüksek öğrenim eğitimini veya eşdeğerini başarıyla tamamlamış olmak gerekiyor.

Alınması Gereken Eğitimler:

• Gıda güvenliği yönetim sistemi veya kalite yönetim sistemi Baş Denetçi Eğitimi (sınav dahil en az 40 saat olmalı)
• HACCP eğitimi (sınav dahil en az 16 saat)
• Baş Denetçi Eğitimi kapsamında alınmamışsa eğer, ISO 22000 Standardı eğitimi (sınav dahil en az 8 saat)
• Gıda savunma tehdit değerlendirme metodolojisi ve olası etki azaltma önlemlerini kapsayan gıda savunma eğitimi (sınav dahil)
• Gıda sahteciliği (tağşiş) güvenlik açığı değerlendirme metodolojisi ve olası etki azaltma önlemlerini kapsayan gıda sahteciliği (tağşiş) eğitimi (sınav dahil)
• Standartlarla ilgili eğitim (sınav dahil)-ISO/TS 22003 (Ek C) (Gıda güvenliği yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini sağlayan kuruluşlar için şartlar), ISO 19011 (Yönetim sistemleri tetkik kılavuzu) ve ISO / IEC 17021-1 (Uygunluk değerlendirmesi- Yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini sağlayan kuruluşlar için şartlar Bölüm 1: Gereksinimler)
• İlgili Ön koşul programı standardı eğitimi (örneğin ISO 22000-1-Gıda üretimi için Ön Gereksinim Programları)

Denetim:

• Aday denetçi en az 10 denetim günü denetim yapmalı ve 5 ISO 22000 denetimi veya en az bir tanesi FSSC denetimi olacak şekilde GFSI onaylı denetimler yapmalıdır.

Sertifikasyon kuruluşu, aday denetçinin onaylanmasından sorumludur. Tüm kriterlere uygun ve eğitimlerini tamamlamış aday denetçi, staj denetimlerini tamamlar: onaylı bir FSSC denetçisi tarafından yapılan bir denetimde, aday denetçi onaylı denetçiyi denetim yaparken izler (supervised training). Aynı şekilde, başka bir denetimde aday denetçi tarafından yapılan denetim, onaylı FSSC denetçisi tarafından izlenir (witnessed audit).

Aday denetçi ayrıca FSSC tarafından belirlenmiş aşağıdaki kategoriler için onaylanmalıdır.

• Cat A Çiftçilik
• Cat C Gıda Üretimi
• Cat D Hayvan Yemi Üretimi
• Cat E  Yemek Hizmeti
• Cat F Perakende ve Toptan Satış
• Cat G Taşıma ve Depolama
• Cat I Gıda Ambalajı ve Ambalaj Malzemesi Üretimi
• Cat K Biyokimyasal Üretim

Aday denetçinin ilgili kategoride onaylanması için, alt kategoride (örneğin gıda üretimi kategorisinde bozulabilir hayvansal ürünlerin işlenmesi alt kategorisi) 6 aylık iş tecrübesi veya 5 adet GFSI onaylı denetim (örneğin IFS ya da BRC) (onaylı bir denetçinin gözetimi altında aday denetçi ya da yardımcı denetçi olarak) gereklidir. 5 denetimden en az bir tanesi FSSC denetimi (2.aşama (stage 2), gözetim ya da yeniden belgelendirme denetimi) olmalıdır. İlgili kategoride danışmanlık yapılmış ise, iş tecrübesi olarak danışmanlık süresi 6 aya kadar eklenir.

Onaylı denetçi olduktan sonraki süreç,

Onaylı denetçi, her yıl farklı firmalarda baş denetçi ya da yardımcı denetçi olarak en az 5 adet FSSC denetimi yapmalıdır. 1.aşama (stage 1) denetimleri dikkate alınmaz. 5 denetimden ikisinde tanık denetçi (witness auditor) olabilir.

Bu şartın karşılanamaması halinde sertifikasyon kuruluşu, denetçinin GFSI onaylı standartlarda en az 5 denetim gerçekleştirmesini sağlamalıdır (bu denetimlerden 1 tanesi FSSC denetimi olmalıdır).

Onaylı denetçi, her yıl sertifikasyon kuruluşu tarafından belirlenen eğitimlere ve toplantılara katılmak zorundadır.

Her 3 yılda bir, denetçinin performansını doğrulamak için en az bir firmada FSSC 22000 tanık denetimi (witness audit) yapılır. Denetçi denetim yaparken, başka bir onaylı denetçi tarafından izlenir ve denetim kurallarına ve standarda uygun denetim yaptığına dair, izleyen denetçi tarafından rapor yazılarak sertifikasyon kuruluşuna iletilir. İzleyici denetçinin denetime herhangi bir etkisi olmaz.

Kaynak: FSSC 22000 Scheme version 5, https://www.fssc22000.com/wp-content/uploads/19.0528-FSSC-22000-Scheme-Version-5.pdf, erişim tarihi: 24.08.2020.