Gıda ve yem kontrol otoritelerine, gıda veya yemle ilgili tespit edilen ciddi risklere yanıt olarak alınan önlemler hakkında bilgi alışverişinde bulunmak için etkili bir araç sağlamak amacıyla Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi (RASFF) uygulamaya konulmuştur. Bu bilgi alışverişi, Avrupa Birliği ülkelerinin gıda veya yemden kaynaklanan sağlık tehdidine yanıt olarak daha hızlı ve koordineli bir şekilde hareket etmelerine yardımcı olur.
RASFF üyelerinin her birinin Komisyona RASFF bildirimleri göndermekten sorumlu belirlenmiş bir irtibat noktası vardır. Sorunun RASFF kapsamına girip girmediği belirlendikten sonra, yetkililer tarafından bu irtibat noktasına sorun bildirilir ve ulusal irtibat noktası RASFF bildirimini doğrular ve Avrupa Komisyonu’na iletir. Örneğin Hollanda için irtibat noktası VWA (Gıda ve Tüketim Ürünleri Güvenliği Otoritesi), Almanya için irtibat noktası BVL (Tüketiciyi Koruma ve Gıda Güvenliği Federal Ofisi)’dir.
RASFF Portal’ından bildirim türü, ürün tipi (gıda, yem, gıda ile temas eden malzeme), tehlike kategorisi (örneğin yabancı madde, alerjen, mikrobiyal) ve risk derecesi (örneğin ciddi ve ciddi değil) seçilerek hangi tarihte, hangi AB ülkesinde hangi bildirim yapılmış detaylıca incelenebilir.
RASFF Bildirimi Türleri
- RASFF Uyarısı (RASFF Alert)
Uyarı bildirimleri, ciddi bir sağlık riski arz eden bir gıda veya yem piyasada olduğunda ve hızlı önlem alınması gerektiğinde gönderilir. Sorunu tanımlayan ve ilgili eylemleri (örneğin ürünün geri çekilmesi) gerçekleştiren RASFF üyesi uyarıyı başlatır. Bildirimin amacı, tüm RASFF üyelerine, söz konusu ürünün onların pazarında olup olmadığını doğrulamak için bilgi vermektir, böylece üyeler gerekli önlemleri alabilirler.
- RASFF Bilgisi (RASFF Information)
Bilgi bildirimleri, piyasaya sürülen gıda veya yemler için bir risk tespit edildiğinde kullanılır, ancak diğer üyelerin hızlı bir şekilde harekete geçmeleri gerekmez. Bunun nedeni, ürünün pazarlarına ulaşmamış olması veya artık pazarlarında bulunmaması ya da riskin niteliğinin hızlı bir eylem gerektirmemesidir.
- RASFF Sınır Reddi (RASFF Border Rejection)
Sınır reddi, sağlık riski bulunduğunda Avrupa Birliği’nin (ve Avrupa Ekonomik Alanı -EEA) dış sınırlarında test edilen ve reddedilen gıda ve yem sevkiyatları ile ilgilidir. Bildirimler, kontrolleri güçlendirmek ve reddedilen ürünün başka bir sınır postasıyla AB’ye tekrar girmemesini sağlamak için tüm EEA sınır yerlerine gönderilir.
- RASFF Haberleri (RASFF News)
Bir uyarı veya bilgi bildirimi olarak iletilmeyen, ancak kontrol otoriteleri için ilginç olduğu düşünülen gıda ve yem ürünlerinin güvenliği ile ilgili her türlü bilgi, Haberler başlığı altında üyelere iletilir.
2018 yılı RASFF raporuna göre, 3699 bildirim alınmış ve bunların 1118’i uyarı bildirimi olarak raporlanmış.
Ürün kategorilerine göre bildirim sayıları:
- Kuruyemiş ve ürünleri – 667
- Meyve ve sebzeler -475
- Balık ve ürünleri -330
- Yem -313
- Kümes hayvanları ve ürünleri -265
- Diyetetik Gıdalar, gıda takviyeleri ve takviye edilmiş yemler -255
Tehlike türlerine göre bildirim sayıları:
- Patojen mikroorganizmalar -979
- Mikotoksinler -655
- Pestisit kalıntıları -276
- Ürün bileşimi -224
- Alerjenler -207
- Zayıf&yetersiz kontroller -179
- Yabancı maddeler -168
- Gıda takviyeleri&aroma vericiler -142
Zayıf&yetersiz kontroller: örneğin doğru olmayan etiketleme, yetersiz ısıl işlem, soğuk zincirde yetersiz sıcaklık kontrolü
Ürün bileşimi: örneğin gıda takviyelerinde yasaklı melatonin tespiti, gıda takviyesinde yüksek vitamin alımı, kurutulmuş deniz yosununda yüksek miktarda iyot.
Gıda takviyeleri&aroma vericiler: örneğin gıdada yüksek koruyucu içeriği, etikette yazılmamış alerjenlerin tespiti, gıda takviyesinde yüksek kafein içeriği
Kaynak: RASFF -Food and Feed Safety Alerts – https://ec.europa.eu/food/safety/rasff_en, erişim tarihi: 21.05.2020